Uhonorowali żołnierzy poległych pod Monte Cassino

Siedemdziesiąt dwa lata temu rozpoczęło się czwarte, ostateczne natarcie podczas bitwy o Monte Cassino. Rocznica ta stała się okazją do uhonorowania żołnierzy z powiatu ostrowskiego, którzy tam walczyli.

Pomysłodawcą uroczystości był Andrzej Mierzwiński, znawca i miłośnik lokalnej historii.

Wśród obecnych nie zabrakło potomków rodzin żołnierzy armii Andersa. Wśród nich znalazł się również dr hab. inż. Jerzy Piłat, emerytowany profesor Politechniki Warszawskiej, syn podpułkownika Karola Piłata. Stawił się również burmistrz Jerzy Bauer, harcerze z drużyny "Pogodni" pod opieką druhny Grażyny Dudy. Była również dyrekcja, uczniowie i nauczyciele z ostrowskich szkół oraz przedstawicieli grupy rekonstrukcyjnej.

Uczestnicy wydarzenia przeszli na cmentarz parafialny, by tam oddać hołd poległym w maju 1944 roku w bitwie o Monte Cassino i Piedimonte. Wśród nich znaleźli się: saper Stanisław Gruchacz (Andrzejewo) - poległ 17 maja, st. strz. Franciszek Komar (Wiśniewo) - poległ 14 maja, strz. Adam Krukowski (Lubotyń) - poległ 17 maja, plut. Wacław Roch Lizuraj (Gąsiorowo) - poległ 19 maja, st. strz. Stefan Majewski (Stara Ruskołęka) - poległ 22 maja, st. strz. Lucjan Murawski (Murawskie Czachy) - poległ 23 maja, strz. Stanisław Nowak (Ostrów) - poległ 17 maja, st. strz. Wincenty Radgowski (Trynosy) - poległ 18 maja oraz sierż. Piotr Wojtkowski (Kramkowo Lipskie) - poległ 14 maja.

Uhonorowani zostali również żołnierze II Korpusu Polskiego, uczestnicy bitwy o Monte Cassino, spoczywający na ostrowskim cmentarzu:
- Czesław Chorchos ze Stoku,
- st. ułan Stanisław Jędryszczyk - przez Węgry dotarł na Bliski Wschód do Samodzielnej Brygady Strzelców Karpackich, z którą walczył w Tobruku i pod Gazalą, a następnie w składzie II Korpusu Polskiego w kampanii włoskiej (Monte Cassino, Loreto, Ankona i Bolonia),
- Roman Pasztaleniec - schwytany razem z młodszym bratem przez sowieckich pograniczników podczas przekraczania granicy niemiecko-sowieckiej i skazany na pobyt w łagrach. Wyszedł z ZSRR z armią gen. Andersa. Żołnierz II Korpusu Polskiego, brał udział w kampanii włoskiej - w 1944 roku walczył pod Monte Cassino, Loreto i Ankoną, a w 1945 pod Bolonią. Z uwagi na wiek nie dostał zgody od Sowietów na wstąpienie do Armii Andersa i wrócił do kraju wraz z gen. Berlingiem,
- ppłk Karol Piłat - od 16 roku życia w Legionach, brał udział w walkach z Rosjanami i Niemcami, a w listopadzie 1918 z Ukraińcami o polski Lwów. Po wojnie bolszewickiej odznaczony dwukrotnie Krzyżem Walecznych i awansowany na porucznika. W latach 1926-31 instruktor w Szkole Podchorążych Piechoty w Komorowie. W tym samym roku ożenił się z ostrowianką Marią Matuszewiczówną. Od roku 1936 w Korpusie Ochrony Pogranicza. W 1939 walczył na południu Polski, a następnie ewakuował resztki swojego batalionu na Węgry, skąd przedostał się na Bliski Wschód. W szeregach Samodzielnej Brygady strzelców Karpackich walczył w Tobruku i pod Gazalą. W składzie 3. Dywizji Strzelców Karpackich (dowódca 5 batalionu) walczył we Włoszech pod Monte Cassino, gdzie jego batalion zajął klasztorne wzgórze, a następnie pod Loreto, Ankoną i Bolonią,
- kpr. Wacław Przytulski - kapral. W 1939 r. dostał się do sowieckiej niewoli. Po wielotygodniowej podróży w bydlęcych wagonach, wraz z innymi jeńcami dotarł do Workuty, gdzie czekała ich niewolnicza praca w niezwykle ciężkich warunkach. Wielu jego kolegów nie wytrzymało pracy ponad siły i morderczego klimatu. On przetrwał i jesienią 1941 roku trafił do Armii Andersa, z którą ewakuował się na Bliski Wschód, a następnie w szeregach II Korpusu Polskiego wziął udział w kampanii włoskiej. Jako działonowy pierwszego dywizjonu piątego pułku artylerii lekkiej w 5. Kresowej Dywizji Piechoty, brał udział w bitwie o Monte Cassino i w innych walkach II KP na terenie Włoch, podczas których doznał kontuzji kończyn i uszkodzenia słuchu,
- plut. Antoni Spinek oraz Czesław Telachowski - podobne losy jak W. Przytulskiego: sowiecka niewola w 1939 r. łagry, wyjście z Andersem i udział w walkach II Korpusu we Włoszech,
- Władysław Ziomek - w 1939 sowiecka niewola, jeniec w specjalnym obozie NKWD w okolicach Oleska k. Lwowa, gdzie budował drogę w kierunku Żytomierza. Po ataku Niemiec na ZSRR ewakuowany (pędzony) na wschód, doczekał zawarcia układu Sikorski-Majski, wstąpił do Armii Andersa, a następnie wraz z II Korpusem wziął udział w kampanii włoskiej. Pod Monte Cassino - sanitariusz.

- Dzięki takim uroczystościom jak ta, miałam okazję dowiedzieć się nieco więcej o moim dziadku. Był w Pułku Ułanów Karpackich. Dzięki wiedzy pana Andrzeja dowiedziałam się nieco więcej o szlaku bojowym dziadka, którego nigdy nie znałam i niewiele o nim wiedziałam. Tym bardziej wartościowe wydaje się organizowanie takich spotkań, by powrócić naszej pamięci tych, co walczyli za ojczyznę - powiedziała radna miejska Anna Krajewska, wnuczka starszego ułana Stanisława Jędryszczyka.

Andrzej Mierzwiński, organizator czwartkowego spotkania, apeluje, by potomkowie innych żołnierzy, nie wymienionych na spotkaniu, zgłaszali się i podawali informacje o swoich krewnych.

Zobacz zdjęcia:
Uhonorowali żołnierzy poległych pod Monte Cassino (11.05.2016)

Zobacz zdjęcia: Uhonorowali żołnierzy poległych pod Monte Cassino